'De samenwerking met de raad van bestuur was cruciaal, om snel te schakelen en budgetten vrij te maken.'
De coronacrisis hakte er flink in de voorbije maanden, niet in het minst bij de ouderenzorg. Tegelijk was en is deze periode een serieuze stresstest voor alle betrokken actoren. Ook bij Zorgnetwerk Trento in Moerzeke en Zele, waar ze veel leed voorkwamen door snel en doelgericht in te grijpen. En waardoor ze vooruitliepen op het niet altijd consequente overheidsbeleid. Met dank aan PREZO Woonzorg, maar ook aan een dynamische, durvende organisatiecultuur.
Preventief en proactief
Bart Onselaere, directeur kwaliteit & innovatie van Zorgnetwerk Trento blikt terug: 'Begin maart hoorden we dat we moesten sluiten, maar we waren kort voordien al gestart met preventieve kamerisolatie. Zonder dat we een besmetting hadden: bewoners op de kamer dus en niet meer in groep. Het bezoek liep nog even door maar gefaseerd en selectief, met mantelzorgers die kwamen helpen e.d. Kort nadien was er de eerste besmetting en toen ging het vrij snel, met meerdere mensen die symptomen hadden.'
De 2 CRA's van Zorgnetwerk Trento speelden kort op de bal: '1 CRA had flink wat tests verzameld, uit zijn persoonlijke voorraad en met de collega's. Daardoor konden we bliksemsnel testen: dat bleek een groot voordeel, met een overheid zonder testen. We hebben ook meermaals getest, om de vals negatieve testen te elimineren. In Zele was het complexer, want daar hebben we een grote groep mensen met dementie. Die hou je niet zomaar op hun kamer, ze kwamen veel langer met elkaar in contact. Ook hier hebben we gelukkig snel kunnen testen.'
Interne opvolging en externe bevoorrading
Het beschermingsmateriaal bleef niet achter: 'Een groot geluk, want daar hebben we zwaar op ingezet. We hebben echt iedereen gebeld, soms met bedenkelijke prijzen. Er werd op meerdere paarden gewed, want niet iedereen kon een leveringsdatum geven. Sowieso hadden we voor onszelf een maximumprijs. De goede samenwerking met de raad van bestuur als directieteam was cruciaal, om snel te schakelen en budgetten vrij te maken.'
De innovatieve arbeidsorganisatie, ook dankzij PREZO, hielp mee: 'Chapeau voor onze mensen: we zijn al even overgestapt naar kleinere teams per aantal bewoners. Ze pikten de nieuwe richtlijnen heel snel op, zoals het scheiden van de propere en vuile stroom. Niet evident, zeker met onze onaangepaste architectuur. We hadden al enkele vaste principes: alle visuele communicatie is bijvoorbeeld heel zichtbaar en duidelijk, om misinterpretaties te mijden. Ook voor de bezoekers: als je het parcours aflegt neem je automatisch elke stap, zodat je uiteindelijk alle beschermingsmateriaal hebt.'
Zware investeringen, grote reorganisatie
Een eigenzinnig doordachte reorganisatie volgde: 'De besmette mensen, ook zonder symptomen, kwamen samen in een cohorte. Wie meermaals negatief testte verhuisde uit de 'besmette' afdeling naar een andere kamer. Om dan 2 weken geïsoleerd te wachten tot de ultieme test. Onze afdeling voor personen me dementie, hier in Moerzeke, telt 30 bedden: onmogelijk om die anderhalve meter toe te passen in zo'n leefgroep. Dus deelden we de afdeling op in 2, met een tuinhek. Zodat je het besmettingsgevaar meteen halveert. We maakten een deur en wand bij, een kamer werd omgevormd tot wasruimte, er kwam een verpleegpost in de kapel, een extra berging en keuken... Een investering van snel € 60.000. Maar dat geld krijgen we nergens, al hopen we dat sommige investeringen vergoed worden.'
Moerzeke telde 18 besmettingen waarvan 2 overleden, Zele 40 waarvan 10 overleden: 'Ben ik bang voor een tweede uitbraak? Wel, we zijn nog beter voorbereid maar willen het uiteraard niet meemaken. De overheid had meer moeten inzetten op cohorteren, met afdelingen voor besmette en niet-besmette personen. Maar dat staat intussen in de richtlijnen van Zorg en Gezondheid, wat positief is. Maar de werknemers op beide afdelingen moet je ook scheiden, wat betekent dat je nachtploeg meteen verdubbelt.'
Alomtegenwoordige PREZO-filosofie
Ook infrastructureel waren er ingrijpende investeringen: 'Zie je die UV-kast daar? Ik heb een vriend die epidemioloog is, hij en zijn broer hebben zo'n kast ontwikkeld. In het Aalsterse ziekenhuis kochten ze al een aantal kasten. Voor mij was het ook een kwestie van rust creëren, mochten we minder materiaal hebben. 2 keer 10 minuten en de eventuele besmetting is uit de mondmaskers en beschermkledij.'
Een efficiënt voorraadbeheer is enorm belangrijk, opnieuw volgens de PREZO-cultuur: 'Onze cafetaria stond op een bepaald moment vol met voorraden maskers, ontsmettingsmateriaal, wegwerpborden... Maar we hadden iemand die ons systeem bleef bewaken, door telkens met 2 potten te werken. Zodat je bij 1 lege pot weet wat aan te vullen.' Een ander PREZO-aandachtspunt is zinvolle dagbesteding: 'Skype, raambezoeken, babbelboxen: die hebben we vrij snel georganiseerd. We wierven ook extra ergotherapeuten aan om alles te begeleiden. Die mensen waren technisch werkloos, maar kwamen toch. Onze andere mensen klusten extra bij, idem voor jobstudenten, gezinszorgdiensten...'
Lessen trekken, meer samenwerken
Bart ziet deze crisis als een kans tot meer samenwerking: 'We proberen alle woonzorgcentra uit de lokale eerste lijnzones te verbinden. Maar we wachten tot het najaar voor een ruimere intervisie. Ik wil ook een draaiboek maken, afgestemd met de ziekenhuizen, om efficiënter samen te werken. Zo was er iemand met een oogprobleem en die moest meermaals naar het ziekenhuis. Gevolg: € 350 euro kosten voor alleen het professioneel veilig vervoer. Zoiets zou je misschien via familievervoer kunnen regelen, maar natuurlijk op een veilige manier. We kunnen elkaar dus zeker inspireren en versterken qua kennis en practica.'
Interview Denny Coussement, juni 2020